W dniu 1 grudnia 2023 roku o godzinie 18 odbyło się ostatnie spotkanie w tym roku Dyskusyjnego Klubu Książki. Tematem przewodnim był reportaż Cezarego Łazarewicza pt Koronkowa robota. Sprawa Gorgonowej.
Tytułowa Gorgonowa (funkcjonowała najczęściej tylko pod nazwiskiem, rzadko kto wiedział, że jej imię brzmiało Rita), była piękną kobietą pochodzenia serbsko-chorwackiego, która została guwernantką w domu lwowskiego architekta Henryka Zaremby. W 1924 roku architekt, którego żona przebywała w zakładzie zamkniętym dla psychicznie chorych przyjął do pracy Gorgonową, aby zajęła się wychowaniem jego dwójki dzieci: siedmioletnim Stasiem i dziesięcioletnią Lusią. Z czasem guwernantka zajęła się także prowadzeniem domu, a między nią a pracodawcą nawiązał się romans, z tego związku po czterech latach urodziła się córka Romana, a potem- już w więzieniu- kolejna córka Ewa. Dorastająca Lusia weszła w konflikt z konkubiną ojca, przez co w domu dochodziło do awantur, w wyniku czego Zaręba zdecydował się zamieszkać z Lusią i Stasiem w mieszkaniu we Lwowie. Feralnej nocy z 30 na 31 grudnia 1931 doszło do zabójstwa śpiącej w łóżku siedemnastoletniej Elżbiety (Lusi). Zarębianka została zabita we śnie uderzeniami tępym narzędziem w głowę. W domu był obecny ojciec, brat, a także Rita Gorgonowa. Zbrodnia przy zamkniętych drzwiach oraz psem w domu, nic dziwnego, że pierwsze podejrzenia padły na domowników. Łazarewicz prowadzi wnikliwe śledztwo na temat tej zbrodni, opisuje procesy oskarżonej Gorgonowej, analizuje materiały dowodowe, zeznania świadków- iście koronkowa robota. Na koniec śledzi losy domniemanej morderczyni po wyjściu z więzienia, a w tle rozpoczyna się druga wojna światowa.
Ten arcyciekawy proces w okresie dwudziestolecia międzywojennego w Polsce, przybliżył film Sprawa Gorgonowej – polski dramat sądowy z 1977 roku w reżyserii Janusza Majewskiego z Ewą Dałkowską w roli głównej.
Pomimo tego, że od tych tragicznych wydarzeń minęło już prawie sto lat, sprawa nadal pobudza wyobraźnię, a wiele pytań zostaje bez odpowiedzi.
Marzena Boryga
Dyskusyjny Klub Książki w Niedrzwicy Dużej